Bókmennta- og listfræðistofnun

Bókmennta- og listfræðastofnun er vettvangur rannsókna og útgáfu á sviði íslenskra bókmennta, almennrar bókmenntafræði, kvikmyndafræði, listfræði og menningarfræði.

Unnið er að margvíslegum verkefnum á vegum stofnunarinnar og má þar nefna þýðingar, ritstjórn og útgáfu bókmennta og fræðirita. Stofnunin stendur einnig fyrir málþingum um bókmenntir og bókmenntafræði.

Að Bókmennta- og listfræðastofnun standa allir fastráðnir starfsmenn í Íslensku- og menningardeild sem sinna kennslu og rannsóknum á sviði bókmennta og annarra listgreina við Háskóla Íslands.

Bókmennta- og listfræðastofnun hefur aðsetur innan veggja Hugvísindastofnunar í Aðalbyggingu HÍ við Sæmundargötu, 101 Reykjavík.

 

Bókmennta- og listfræðastofnun gefur út níu ritraðir:

• Afmælisrit
• Íslensk rit
• Fræðirit
• Þýðingar
• Ung fræði
• Höfundar
• Studia Islandica
• Íslensk trúarrit
• Íslenskir leikstjórar

Hver ritröð lýtur sjálfstæðri ritstjórn en ritstjórar eru skipaðir af stjórn stofnunarinnar. Auk ritraðanna gefur stofnunin út valdar bækur um bókmenntafræði, listfræði, kvikmyndafræði, leikhúsfræði, ritlist og skyldar greinar. Meðal stórra verkefna sem nú er unnið að á vegum stofnunarinnar er Alfræði íslenskra bókmennta, sem er lexíkon um bókmenntaverk, rithöfunda (innlenda og erlenda), þýðendur, fræðimenn, hugtök og ýmsa aðra þætti íslensks bókmenntalífs. Ábyrgðarmaður verkefnisins er Ástráður Eysteinssonar, en á liðnum árum hafa margir komið að öflun og ritun efnis í það, þar á meðal fræðimenn og nemendur við Háskóla Íslands. Garðar Baldvinsson bókmenntafræðingur vann lengi að þessu langtímaverkefni með Ástráði og átti þátt í að þróa það með honum.

Umsjón með dreifingu útgáfurita stofnunarinnar hefur Háskólaútgáfan.

 

Reglur fyrir Bókmennta- og listfræðastofnun Háskóla Íslands

1. gr.
Almennt
Bókmennta- og listfræðastofnun Háskóla Íslands er vísindaleg rannsóknastofnun, starfrækt sem grunnstofnun innan vébanda Hugvísindastofnunar Háskóla Íslands.

2. gr.
Hlutverk
Hlutverk Bókmennta- og listfræðastofnunar er:

1. að styðja rannsóknir félaga í bókmenntafræði, kvikmyndafræði, listfræði, menningarfræði, ritlist og skyldum greinum, ein eða í samvinnu við aðra;
2. að gangast fyrir útgáfu, ráðstefnum, fyrirlestrum og hvers kyns annarri starfsemi sem stutt gæti rannsóknir og kennslu á fagsviði sínu og eflt tengsl við alþjóðlegt háskólasamfélag sem og við íslenskt þjóðlíf;
3. að veita rannsóknanemum, nýdoktorum og gestafræðimönnum aðstöðu og tækifæri til rannsóknastarfa eftir því sem kostur er og efla um leið tengsl rannsókna og kennslu.

Stjórn Bókmennta- og listfræðastofnunar getur ákveðið, að fengnu samþykki félagafundar eða ársfundar og í samráði við stjórn Hugvísindastofnunar (sbr. 4. gr. reglna  um Hugvísindastofnun Háskóla Íslands), að koma á fót rannsóknastofum sem sinna tilteknum rannsóknaverkefnum, rannsóknasviði eða samstarfi sem fellur að hlutverki Bókmennta- og listfræðastofnunar.

3. gr.
Fjármál og rekstur
Stofnunin fær árlegt framlag sem stjórn Hugvísindastofnunar ákveður hverju sinni. Stofnunin getur auk þess fengið framlag til einstakra verkefna úr sjóði Hugvísindastofnunar. Stofnunin aflar eigin tekna eftir því sem kostur er.

Stofnunin nýtur þjónustu Hugvísindastofnunar um bókhald og daglegan rekstur eftir samkomulagi formanns stjórnar Bókmennta- og listfræðastofnunar og stjórnarformanns Hugvísindastofnunar hverju sinni. Fjárhagsáætlun ásamt yfirliti yfir rekstur liðins árs skal lögð fyrir forseta Hugvísindasviðs og stjórn Hugvísindastofnunar til samþykktar. Stofnunin á aðild að sameiginlegu húsnæði Hugvísindastofnunar.

Reikningshald stofnunarinnar skal vera hluti af reikningshaldi Háskólans.

4. gr.
Aðild
Fastir kennarar í bókmenntum, kvikmyndafræði, listfræði, menningarfræði og ritlist innan Íslensku- og menningardeildar Háskóla Íslands eru félagar í Bókmennta- og listfræðastofnun, nema þeir óski eftir og fái aðild að annarri grunnstofnun. Stundakennarar, sérfræðingar og styrkþegar stofnunarinnar, doktorsnemar á fagsviði stofnunarinnar og aðrir kennarar við Háskóla Íslands sem starfa á fræðasviðinu geta sótt um og fengið aðild að stofnuninni með samþykki stjórnar á meðan þeir eru í námi eða starfa við Háskólann. Einungis fastir kennarar á Hugvísindasviði Háskóla Íslands hafa atkvæðisrétt á ársfundi.

5. gr.
Stjórn og hlutverk
Forseti Hugvísindasviðs skipar Bókmennta- og listfræðastofnun þriggja manna stjórn til þriggja ára í senn.

1. Félagar í Bókmennta- og listfræðastofnun tilnefna, á grundvelli kosningar á ársfundi, formann stjórnar úr hópi fastra kennara.
2. Einnig tilnefnir ársfundur einn meðstjórnanda og annan til vara úr hópi félaga og skal að minnsta kosti annar þeirra vera fastur kennari.
3. Þriðji stjórnarmaðurinn er alla jafna doktorsnemi á fagsviði stofnunarinnar sem Félag doktorsnema á Hugvísindasviði hlutast til um að þeir velji úr sínum hópi.

Einungis meðlimir í Bókmennta- og listfræðistofnun geta setið í stjórn. Meðstjórnandi er varaformaður stjórnar sé hann fastur kennari. Ef svo er ekki skal varamaður í stjórn taka sæti formanns ef hann forfallast eða þarf að víkja sæti.

Stjórnarformaður hefur umsjón með daglegum rekstri og fjármálum stofnunarinnar og gengur frá tillögum að rekstraráætlun. Hann á sæti í stjórn Hugvísindastofnunar. Stjórnin útfærir stefnu Bókmennta- og listfræðastofnunar og ber ábyrgð á framkvæmd hennar. Stjórnin ber ábyrgð á fjármálum stofnunarinnar og daglegum rekstri gagnvart stjórn Hugvísindastofnunar og forseta Hugvísindasviðs. Stjórnin sker úr í vafaatriðum sem upp kunna að koma og varða innri starfsemi stofnunarinnar.

Formaður stjórnar boðar stjórnarfundi bréflega, eða í tölvupósti, með þriggja daga fyrirvara. Fundarboð skal greina frá dagskrá fundar.

Skylt er að boða stjórnarfund óski meirihluti stjórnarmanna þess. Sama gildir ef forseti Hugvísindasviðs eða rektor ber fram slíka ósk og hefur þá hann, eða sá sem sækir fund í umboði hans, málfrelsi og tillögurétt á fundinum.

Falli atkvæði jöfn á stjórnarfundi ræður atkvæði formanns eða þess sem gegnir formannsstörfum.

Halda skal gerðabók stjórnar og skulu staðfestar fundargerðir færðar í hana.

6. gr.
Ársfundur og félagafundur
Ársfund skal halda á fyrsta ársfjórðungi hvers árs. Formaður skal boða til hans með a.m.k. einnar viku fyrirvara bréflega eða með tölvupósti. Ársfundur tilnefnir fulltrúa í stjórn (sbr. 5. gr.) og fjallar um stefnu stofnunarinnar. Aðeins fastir kennarar á Hugvísindasviði hafa atkvæðisrétt á ársfundi.

Fari þriðjungur félaga í Bókmennta- og listfræðastofnun fram á það skal boða sérstakan félagafund. Sömu reglur um atkvæðisrétt gilda fyrir félagafund og ársfund.

7. gr.
Réttindi og skyldur félaga
Félagar geta sótt um aðstöðu, þjónustu og styrki til Bókmennta- og listfræðastofnunar og Hugvísindastofnunar. Þeir geta birt greinar og rit, sótt um styrki, skipulagt ráðstefnur, fyrirlestra og samstarfsfundi, rannsóknarverkefni og samvinnu í nafni stofnunarinnar, með samþykki ársfundar eða stjórnar í umboði hans eftir því sem tilefni er til. Félagar eiga rétt til setu á ársfundi. Formaður stjórnar getur falið einstökum félögum trúnaðarstörf á vegum stofnunarinnar.

8. gr.
Gildistaka
Reglur þessar, sem stjórn Hugvísindastofnunar hefur sett að fenginni tillögu stjórnar Bókmennta- og listfræðastofnunar, sbr. 2. mgr. 4. gr. reglna um Hugvísindastofnun Háskóla Íslands nr. 1022/2009, taka gildi 1. október 2010. Um leið falla úr gildi eldri reglur. Núverandi stjórn stofnunarinnar sem skipuð var skv. eldri reglum heldur umboði sínu og starfar í samræmi við ákvæði í þessum reglum fram að næsta ársfundi.